بیش از ۲۰ درصد گیاهان دارویی کشور در حال انقراض است
تاریخ انتشار: ۱۶ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۵۵۷۰۱
رییس اتحادیه انجمنهای علمی گیاهان دارویی ایران گفت: بیش از ۲۰ درصد گونههای گیاهی دارویی مناطق مختلف کشور از جمله به علت برداشت بی رویه آن در حال انقراض است.
به گزارش ایران اکونومیست، محمدباقر رضایی در گفت و گویی در رامسر افزود: دست اندرکاران این حوزه باید اقدامات جدی تری را برای رفع این معضل انجام دهند تا ضمن مقابله با برداشت بی رویه گیاهان دارویی بومی از انقراض آنها جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی ادامه داد: تاکنون گیاه شناسان ۹ هزار و ۹۰۰ گونه گیاهی در ایران را شناسایی کردند که از این تعداد ۲ هزار و ۳۰۰ گونه دارویی خوراکی و صنعتی و بهداشتی است.
وی تصریح کرد: کشاورزان و بهره برداران با تعامل با کارشناسان امر میتوانند تا با بهره برداری اصولی و علمی از بین رفتن و انقراض دهها گونه گیاهی جلوگیری کرده و با فرهنگ سازی لازم در این زمینه شاهد حفظ و احیای گیاهان دارویی در عرصههای زراعی و رویشگاههای گیاهان دارویی در کشور باشیم.
رضایی به نقش فرهنگ سازی برای حفظ گونههای گیاهی اشاره و اضافه کرد: در بسیاری از کشورهای دنیا حتی با مقدس نامیدن برخی از گونههای جانوری و گیاهی آنها را حفظ میکنند ولی متاسفانه برداشت بیش از حد از گیاه به خاطر سود زیاد بسیاری از گونههای عرصه ای کشور توسط افراد سودجو و غیرمتخصص افزایش خسارت به گونههای گیاهی را به همراه داشته است.
وی خاطرنشان کرد: امروز شاهد برداشتهای غیراصولی از گیاهان دارویی هستیم بنحوی در برداشت کتیرا، آنغوزه و باریجه و گونههای دیگر گیاهی که هفت سال زمان نیاز است تا این گیاهان ۲ تا ۲۰ گرم عصاره ای در طول سال بدهد با برداشت و تیغ زنی زودتر و غیرحرفه ای علاوه بر خسارت به طبیعت کاهش کمیت و کیفیت محصولات دارویی را موجب میشوند و این در حالی است که در قدیم با حفظ گونه گیاهی برداشت صورت میگرفت.
رییس اتحادیه انجمنهای علمی گیاهان دارویی ایران گفت: با توجه به قدمت و ظرفیتهای منحصر بفرد ایران در زمینه گیاهان دارویی میتوان از آن ارزآوری بسیاری خوبی با ارتقای فرآوری در این بخش داشت ولی محصول بیش از ۴۰۰ شرکت دارویی و چهار هزار کارگاههای سنتی به دلیل رعایت نکردن استانداردهای لازم در تولید، نگهداری و فرآوری تنها مصرف داخلی داشته و حتی متاسفانه وارد کننده گیاهان دارویی از خارج هستیم.
وی به مغفول بودن آموزش در این حوزه اشاره کرد و افزود: در گذشته برای آموزش تولید و نحوه بهره برداری متخصص به روستاها اعزام میشد ولی با مطرح شدن موضوع ترویج این موضوع کمرنگ شد بنحوی که آموزش به عنوان مهمترین رکن از عملکرد جهادی به سوی مسوولیتهای کلاسیک تنزل یافت که امروز شاهد تبعات آن در انقراض گیاهان دارویی هستیم.
استاد پژوهش وزارت جهاد کشاورزی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اظهارداشت: رویکرد زراعی گیاهان دارویی باید براساس بازار دنیا که محصولات ارکانیگ خواستار است سرمایه گذاری شود تا با استفاده علمی از سموم در تولید محصول علاوه بر حفظ سلامتی انسان ها، صادرات و رقابت در محصولات دارویی گیاهان ارکانیگ را داشته باشیم.
رضایی تصریح کرد: با حدود ۱۰۰ گروه زنجیره ای با ۷۰۰ متخصص میتوانیم زنجیره گیاهان دارویی تشکیل شود تا با احیا، بهره برداری و زراعت صحیح در مناطق و شرایط مناسب به همراه آمایش سرزمینی و انتخاب با داشتن ظرفیتهای موجود از جمله خاک، آب و شرایط جوی هر منطقه بررسی و اقدام شود.
رضایی با اشاره به سابقه تحقیقات بیش از ۳۰ سال در حوزه گیاهان دارویی اظهارداشت: با توجه به تخصصی که در فیتوشیمی و بررسی مواد در گیاهان دارم متاسفانه این بخش در کشور مغفول واقع شده و توجه کمتری به این موضوع به همراه فناوری فراوری در کشور موجب برگشت خوردن محصولات گیاهان دارویی به دیگر کشورها شده است.
وی ادامه داد: این در حالی بود که در گذشته ایران نخستین صادرکننده گیاهان دارویی دنیا محسوب میشد و به کشورهای مختلف دنیا از جمله هند، مالزی و چین صادرات میکرد که با توجه به عرصههای غنی و خوبی که داشتیم اگر برداشتها با حفظ گونههای گیاهی اجرا میشد در صنعت غذا، دارو، بهداشت و بسیاری از صنایع گیاهان دارویی بهترین محصول را بکار گرفته میشد.
وی با اشاره به بازار جهانی گیاهان دارویی گفت: امروز یکی از موضوعات مهم تهیه محصولات با استانداردهای روز دنیاست که با تولیدات زراعی بدون آفات، بیماریها و سموم با همکاری بهره برداران، کشاورزان و متخصصان قابلیت صادرات را داشته باشیم تا با توجه به ظرفیت تولید و گونههای متعدد در ایران بتوانیم رتبه نخست دنیا را در صادرات به خود اختصاص دهیم.
چالش خام فروشی گیاهان دارویی
وی خام فروشی را یکی از چالشهای حوزه گیاهان دارویی برشمرد و افزود: برای داشتن فرآوری نیازمند فن آوری روز است که متاسفانه که توجه ویژه ای برای تهیه گیاهان و عرقیات با روشهای جدید و نوین نداریم و این وضعیت موجب کاهش کمیت و کیفیت محصولات میشود.
رضایی بیان کرد: فرهنگ استفاده از گیاهان دارویی به دانشگاه تولیدکننده و صادرکننده و کشاورز با هم نبوده و به صورت جزیره ای عمل میکنند و کارگاهها و فرهنگ سازی و ارتباطات بین المللی نشان میدهد که در این حوزه فاصله زیادی داریم.
وی به آلودگی بودن برخی از محصولات سموم، قارچ و بیماریها در برگشت خوردن محصولات صادراتی بعد از ارزشیابی بدون تخصص را شاهد بودیم که نیاز به توجه در برداشت مناسب، نگهداری و فرآوری و بسته بندی مناسب قرار دهیم تا صادرات با بسته بندی خوب و جذاب انجام بشود.
رییس اتحادیه انجمنهای علمی گیاهان دارویی ایران به نقش رسانههای دنیا در معرفی یک گونه گیاهی به مردم اشاره کرد و افزود: باید در کشور تبلیغات برای فرهنگ سازی در آشنایی و حفظ گونههای گیاهی و جانوری را با جدیت دنبال کنیم.
وی ادامه داد: از لحاظ طبیعت بسیاری از گونهها به دلیل فرهنگ اشتباه در حال انقراض هستند از جمله آویش، که برداشت عمومی بدون توجه به حفظ آن انجام میشود.
به نقل از ایرنا، وی بیشترین ارزآوری را گونهها گیاهی باریجه، آنغوزه، گل محمدی، گیشنیز، آویشن است و مشکل امروز را جزیره ای کارکردن در حوزه گیاهان دارویی دانست و بر ضرورت تجمیع، تخصصی با بهره گیری از فن آوری روز را ضروری دانست.
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: گونه های گیاهی گیاهان دارویی گونه گیاهی فرهنگ سازی حفظ گونه گونه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۵۵۷۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کهگیلویه و بویراحمد بهشت سرمایهگذاری در عرصه گیاهان دارویی؛ فرصتی که از دست میرود
کهگیلویه و بویراحمد را میتوان بهشت گیاهان دارویی دانست، ظرفیتی که در صورت استفاده بهینه از آن به اشتغال به گِل نشسته این دیار کمک بسیاری میکند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از کهگیلویه و بویراحمد، امروزه استفاده از گیاهان دارویی در علم پزشکی بر اساس آموزههای گذشته به یک باور تبدیل شدهاست و برتری درمان از طریق طب سنتی و گیاهان دارویی به دلیل استفاده کمتر مواد شیمیایی در فرآوردههای داروی گیاهی مورد تأکید بسیاری از صاحبنظران علم پزشکی است.
استان کهگیلویه و بویراحمد با داشتن اقلیم چهارفصل و قرار گرفتن در دامنه رشته کوههای دنا از ظرفیت بالایی در برخورداری از گیاهان دارویی برخوردار است، ظرفیتی که در سایه توجه نکردن و کمبود زیرساختها و نبود عزم جدی از سمت مسئولان استانی به باد فراموشی سپرده شدهاست.
کهگیلویه و بویراحمد بهشت سرمایهگذاری در عرصه گیاهان داروییوجود ۲۸ درصد انواع گیاهان دارویی کشور در استان کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت مناسبی برای رونق تولید و کاهش بیکاری است، اما بهدلیل بیتدبیری مسئولان و متولیان امر سهم مؤثری در اقتصاد این استان و کاهش بیکاری ندارد.
۴۴۵ گونه گیاه دارویی از مجموع دو هزار گونه در کشور ایران، معادل ۲۸ درصد در سطح ۷۲۴ هزار هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد رویش دارد و در واقع در زمینه گیاهان دارویی این استان رتبه نخست کشور را دارد، این در حالی است که این استان، در زمینه بیکاری در رتبههای اول قرار گرفته است.
کهگیلویه و بویراحمد دارای ۴۶ گونه گیاهی بومی و سه گیاه دارویی کمیاب دنیا شامل «باریجه»، «آنغوزه» و «گزانگبین» است که به وفور در ارتفاعات استان دیده میشود، علاوه بر این از «بیلهر، جاشیر خوراکی، تره کوهی، کلوس، بن سرخ، کارده، آویشن، لاله واژگون، ترنجبین، خارو، خشت، چوش، درمه، برنجاس، کاسنی و سیاه دانه» میتوان به عنوان گیاهان دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد نام برد که در فصول مختلف مورد دستبرد سودجویان قرار میگیرد و همین امر نسل این گیاهان را در معرض نابودی قرار داده است.
سیدعلی معتمدیپور رئیس سازمان جهادکشاورزی کهگیلویه و بویراحمد میگوید: کمتر کسی است که نداند استان کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه هزاران گونه گیاهی ارزشمند و صدها گونه کمیاب و دهها گونه آندمیک دارویی است، اما آنچه موجب شده تا از این ظرفیت به خوبی استفاده نشود، این است که حلقههای این زنجیره به هم متصل نیستند و فعالیتهایی که در این حوزه میشود، کاملاً جزیرهای و پراکنده است.
وی معتقد است که ابتدا باید یک نقشه راه کلی ترسیم و این صنعت را ساماندهی و یکپارچه کنیم، به عبارتی تنها راه نجات این صنعت را از بنبست خارج کردن آن و ایجاد یک زنجیره کامل ارزش از صفر تا ۱۰۰ و اتصال آنها به همدیگر میداند.
نبود ارتباط تولید، صنعت و کشاورزان با یکدیگر، چالش مهم در استفاده از ظرفیت گیاهان داروییمعتمدیپور با بیان اینکه یکی از خلاءهای این حوزه ارتباط نداشتن بخش تولیدی و صنعتی گیاهان دارویی با بدنه اجرایی و کشاورزان است، میگوید: ابتدا باید سیمای کلی گیاهان دارویی را تکمیل کنیم و بدانیم که در این صنعت، چه کارخانههای فرآوری با چه تولیداتی فعال است، برای تأمین مواد اولیه آنها چه گیاهانی و در چه سطحی کشت شود و از مشکلات تولیدکنندگان و واحدهای فرآوری در بازار فروش و صادرات اطلاعات کافی داشته باشیم.
وی تصریح میکند: برنامه ما در جهاد کشاورزی استان این است که دو سیاست کلانبخش کشاورزی یعنی اصلاح الگوی کشت و کشاورزی قراردادی را به صنعت گیاهان دارویی وارد کنیم و راهبرد تشکیل زنجیره ارزش غذایی را در این مورد اجرایی و نهایی کنیم.
معتمدیپور ادامه میدهد: در حال حاضر به دلیل برقرار نشدن ارتباط و اتصال بین حلقههای زنجیره گیاهان دارویی، حتی مواد اولیه چند کارخانه بزرگ این حوزه از سایر استانها تأمین میشود که برنامه ما این است که با اصلاح الگوی کشت، بخشی از مزارع خود را به تأمین مواد اولیه مورد نیاز این کارخانهها از جمله سینره، زربند، آسه و سایر واحدهای تولیدی اختصاص دهیم.
وی میافزاید: در گام دوم نیز سیاست راهگشای کشت قراردادی را در این حوزه نیز عملیاتی میکنیم و با همکاری بخش خصوصی فعال با کشاورزانی که مایل به کشت گیاه دارویی باشند، از سوی کارخانهها قرارداد بسته میشود تا در یک زنجیره مطمئن هم مواد اولیه مطمئن داشته باشیم، هم کشاورز ما نگران فروش محصولاتش نباشد.
ضرورت معرفی ظرفیتهای گیاهان دارویی کهگیلویه و بویراحمد به دنیارئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد یکی دیگر از حلقههای زنجیره گیاهان دارویی را صادرات میداند و میگوید: نمایشگاه بزرگی که در اردیبهشت در تهران برگزار میشود، میتواند سکوی پرتاب این صنعت به سوی توسعه و بالندگی باشد، چرا که تجار و بازرگانان بسیاری از کشورها در این نمایشگاه حضور پیدا میکنند و علاوه بر بازاریابی برای تولیدات خود میتوانیم سرمایهگذار نیز جذب کنیم.
وی تصریح میکند: اگر میخواهیم گیاهان دارویی به یک ظرفیت واقعی و عملی در سفره مردم تبدیل شود، ابتدا باید فعالیتهای همه نهادهای مرتبط با اشتغالزایی همانند کمیته امداد، بنیاد علوی، ستاد اجرایی، جهاد کشاورزی و از طرفی گمرک، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و همه و همه باید تحت یک فرماندهی و برای یک هدف مشترک انجام شود و زنجیره ارزش این صنعت ارزشمند کامل شود.
لزوم اتصال زنجیره گیاهان دارویی به سایر زنجیرههامعتمدیپور با بیان اینکه راهی نداریم جز اینکه حلقههای مواد اولیه، فرآوری، تجاریسازی، بازاریابی، اشتغال، صادرات، فرهنگسازی، آموزش و تحقیقات و همه بازیگران این صنعت به ویژه کشاورزان دارویی کار، منابع طبیعی و مرتعکاران و همه و همه را به هم متصل و مرتبط کنیم، میگوید: جهاد کشاورزی گامهای مؤثری در این زمینه برداشته است اما خروجی نهایی و مطلوب این کار نیازمند مشارکت و همکاری بسیاری از نهادهای بیرونی و بخش خصوصی است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد، گام بعدی در تشکیل زنجیره گیاهان دارویی را برقراری ارتباط میان این زنجیره با دیگر زنجیرهها از جمله در شیلات میداند و میافزاید: ما به کمک زنجیره گیاهان دارویی میتوانیم داروهای دامپزشکی برای صنعت ماهی استان تولید کنیم یا آفتکشها در بخش زراعت، بنابراین ابتدا باید حلقههای زنجیره ارزش در هر بخش را کامل کنیم و بعد برای برقراری ارتباط هدفمند میان زنجیرههای ارزش محصولات مختلف اقدام کنیم.
کمک به ایجاد واحدهای فرآوری گیاهان دارویی، برنامه دولت سیزدهم در کهگیلویه و بویراحمدسیدعلی احمدزاده استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم در این ارتباط میگوید: به منظور ترویج و استفاده از گیاهان دارویی استان چندین برنامه در دستور کار مجموعه اجرایی دولت در استان قرار گرفته است.
وی این استان چهار فصل را ظرفیت بسیار مناسبی برای تولید و اشتغال میداند و میافزاید: برنامهریزی جهادی در راستای توسعه کشت گیاهان دارویی به بهبود کسب و کار و توسعه استان کمک زیادی میکند.
احمدزاده با بیان اینکه کمبود زیرساختها در استان، یکی از مشکلات است، ادامه میدهد: ایجاد کارخانههای فرآوری گیاهان دارویی نظیر کارخانه فرآوری گیاهان دارویی گچساران نقش مهمی در تشویق بهرهبرداران و جذب سرمایهگذاران در زمینه گیاهان دارویی خواهد داشت.
به گزارش ایمنا، گیاهان دارویی با خواص بیشمار صنعتی و خوراکی در ارتفاعات مناطق روستایی استان وجود دارد که با برنامهریزی اصولی و علمی مسئولان میتواند تجارت پرسودی هم در زمینه جذب گردشگری روستایی برای مردم استان رقم بزند.
از آنجا که توسعه گردشگری در یک منطقه همواره متأثر از توانها و قابلیتهای محلی است بنابراین وجود گیاهان دارویی در مناطق روستایی این دیار میتواند یکی از راههای توسعه صنعت گردشگری همراه با ایجاد درآمدزایی برای مردم کهگیلویه و بویراحمد باشد.
برنامهریزی برای بهرهبرداری مناسب و علمی از گیاهان دارویی مانند آویشن، بومادران، پونه، موسیر کوهی و لالههای واژگون یکی از دیگر از قابلیتهای گردشگری درشهرستانهای استان است.
بنابراین با توجه اینکه گردشگری یکی از صنایعی است که به سرعت در حال رشد است با رشد و رونق گردشگری نیازها و تقاضاهای جدید پیش میآید و میزان تقاضا نسبت به کالاها، خدمات و امکانات موجود افزایش پیدا میکند.
گیاهان دارویی در مناطق روستایی کهگیلویه و بویراحمد میتواند محیطی برای ایجاد کسبوکارهای جدید را فراهم کند و موجب افزایش روحیه کارآفرینی در بین روستاییان شود و رونق گردشگری، محیط روستا را از نظر اقتصادی، به محیطی پویا تبدیل میکند و در واقع، محیط روستا به محیطی انگیزشی و محرک برای کارآفرینی تبدیل میشود.
کد خبر 745796